Ignacio Cassis, Minister of Foreign Affairs of the Swiss Confederation, who visited Mongolia on May 5-6, visited L. Namgar, a herder from Sumber soum, Tuv aimag, on June 6 to discuss Mongolia's SDC Green Gold-Animal Health project. We got acquainted with the results of our work to protect rangelands, improve animal health, and improve herders' livelihoods.

In his speech, Minister Ignacio Cassis said, "I would like to express my gratitude to the Chairman of the Aimag Citizens' Representative Khural, soum and local authorities, and my friends for welcoming us. I am pleased to be traveling to the beautiful country of Mongolia. I am very interested to see the strange things of life in this vast land.

As a representative of the Swiss government, I will get information on how effectively the Mongolian people and the Mongolian government are using our people's tax money and project funding, especially to help develop Mongolia, the youngest democracy in the region. Our team working in Mongolia has talked to you, identified key issues, and worked hard to help them determine the direction of their future development as a young democracy and to enable all citizens to participate in the future development of their country.

Although the Swiss Government and people are far away, I believe that the support they are giving to the Mongolian people is a good start for their development and a bridge for Mongolia to develop independently and sustainably in the future. In this sense, Mongolia is very close and familiar to the Swiss Government. And, of course, if I am satisfied with the work of our team in Mongolia, I have a responsibility to return to the Government and the people that I am grateful that the Swiss Government is helping the Mongolian people. "I'm happy to see a lot of people involved in just one project."

Tuv aimag has 22,000 herder households and 4.7 million livestock, and about 56 percent of the total output is produced by agriculture, including livestock and crop production. The Swiss Agency for Development and Cooperation (SDC) launched the Green Gold project in Undurshireet soum in 2007 to improve rangeland management.

B.Munkhtuvshin, the Governor of Sumber soum, said, “Our soum is a combination of agriculture and animal husbandry, with an area of 35,000 hectares, of which 23,000 hectares are pastureland, and 12,000 hectares is agricultural land. We are delighted that the Green Gold and Animal Health project has been launched when rangelands are becoming a problem due to overgrazing.

Хэрэгжиж эхлээд нэг жил болж байгаа ч бэлчээр хамгаалах сайжруулах, бэлчээрийн даацад тохирсон малтай байх зэрэг малчдад зориулсан сургалтууд маш их үр дүнгээ өгч байгаа. Тухайлбал, 2016 оны эцэст 41 мянган толгой мал тоолуулж байсан бол, 2017 оны тооллогоор 34 мянга болж буурснаас харвал, сургалтын үр дүнд малчид малын тоо биш чанарыг эрхэмлэж, даацдаа тохирсон малтай байхад анхаарч  эхэлсэн нь харагдаж байна” гэлээ.

Мөн энэ үеэр сарлагийн хөөвөр, торомны ноосыг бэлтгэхээс эхлээд эцсийн бүтээгдэхүүн хүртэлх бүх шатны үйл ажиллагааны талаар МБАНХ-ны зөвлөх С.Жамбалдорж сайд Игнацио Кассисд танилцууллаа. Тэрээр “ Анх 10 жилийн өмнө зөвхөн нэг л суманд сарлагийн хөөвөр, торомны ноосыг бэлтгэдэг байсан бол 30 гаруй сумын малчдын хоршоогоор дамжуулан түүхий эдийг бэлтгэж, үндэсний тэргүүлэх “Баялаг өлзий” ХХК, “Монгол нэхмэл” ХХК, “Алтай кашемир” ХХК, “Уужин” зэрэг үйлдвэрүүдийг чанартай түүхий эдээр ханган ажиллаж байна.

Тэд орчин үеийн дэлхийн загвар, стандартад нийцсэн бүтээгдэхүүнүүдийг үйлдвэрлэн Олон улсын зах зээлд гаргаж байна. Сарлагийн хөөвөр, торомны ноосыг хайчилж бэлддэг байх үед нэг кг нь 500 төгрөг байсан бол малчдад сарлагийн хөөврийг самнаж, торомны ноосыг сэрмэн хайчлах сургалтуудыг өгч, арга технологийг нь зааж өгснөөр одоо нэг кг нь 12000 төгрөгт хүрээд байгаа” гэлээ. Энэ үеэр үндэсний үйлдвэрлэгч “Баялаг өлзий”  ХХК  “Bodio s” брэндийн сарлагийн хөөврөн бүтээгдэхүүнээ сайд Иганцио Кассисд танилцууллаа. Тус компани нь “Ногоон алт, Малын эрүүл мэнд” төсөлтэй арав орчим жил хамтран ажиллаж байгаа бөгөөд малчдын хоршоогоор дамжуулан бэлтгэсэн сарлагийн хөөврөөр “Bodio s” брэндийн бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэн олон улсын зах зээлд гаргаж байгаа юм.

Швейцарийн Гадаад хэргийн сайд Игнацио Кассис болон түүнийг дагалдан яваа төлөөлөгчид “Ногоон алт, Малын эрүүл мэнд” төслийн үр дүнд малчдын ахуй амьдралд яг, ямар бодит үр дүн гарсан бэ, малчдын орлого хэрхэн нэмэгдэж байна, цаашдаа боломж юу байна зэрэг маш олон асуултын хүрээнд харилцан санал солилцлоо. Тухайлбал, малчин хүний орлого яаж нэмэгдсэн бэ гэсэн асуултад сайдын асуултад Төв аймгийн Өндөрширээт сумын СБАХ-ны тэргүүн Ц.Оюун “Хамтарч ажиллаад бэлчээрийн даацыг хамтдаа тохируулах, малын тоо биш чанарт анхаардаг болсноор нэг малаас авах ашиг шим нэлээдгүй нэмэгдэж байгаа.

Нэг малаас авах ашиг шим юугаар нэмэгдэж байгаа вэ гэхээр малын түүхий эдийн гарц нэмэгддэг. Тухайлбал, ноос, ноолуур, сүүний гарц нэмэгдснээр тухайн өрхийн орлого нэмэгдэж байгаа. Мөн малчин бүр орон нутагтайгаа хариуцлагын тогтолцоог бий болгож, удирдлагуудтайгаа харилцан гэрээ хийж, журам боловсруулан ажилладаг. Тэр үүднээс бэлчээрийн даац, малын тоо толгойг хянах систем бүрдэж байгаа юм” гэлээ.

Төслийн хэрэгжилттэй танилцсан сайд Игнацио Кассис сэтгэл хангалуун байгаагаа илэрхийлээд “Монгол орныг өргөн уудам нутаг нутаг дэвсгэрт маш олон малтай цөөхөн хүнтэй, маш их үзэсгэлэнтэй байгалтай, баян орон гэж төсөөлж байсан. Тэр үнэн байжээ. Хоёрдугаарт, Монгол орон харьцангуй залуу ардчилсан орон.

Швейцарын Засгийн газар, татвар төлөгчид, ард түмэн сүүлийн 10 гаруй жилийн турш Монгол орны залуу ардчилсан нийгмийн хөгжлийг дэмжиж, хөгжлийн зөв замдаа ороход нь дэмжлэг үзүүлж, тусалж байгаа юм. Гэхдээ, энд бид байнга байх боломжгүй. Хамгийн гол нь тогтвортой хөгжлийн замд ороход нь зөвхөн эхний шатанд л тусалж байгаа.

Хөгжлийн зөв замаа тавьсны дараа улс эх орныхоо хувь заяаг Монголчууд өөрийнхөө гарт атгана. Өнгөрсөн 10-аад жилийн хугацаанд Монгол оронд хэрэгжсэн төслүүд, ялангуяа хөдөө орон нутагт хэрэгжсэн төслүүдэд маш их үр дүн гарсан харагдаж байна. Энэ үр дүнгүүдийн тогтвортой байдал, цаашдаа Монгол оронтой эдийн засаг болон бусад чиглэлээр хамтарч ажиллах шинэ шинэ хөтөлбөрүүдийн тал дээр харилцан ярилцах таатай нөхцлүүд бүрджээ гэж ойлгож байна” гэлээ.